Każdy region Polski ma swoje tradycje ślubno-weselne, choć istnieją również zwyczaje ślubne, które znane są w całej Polsce. Większość z nich wywodzi się z wiejskiej tradycji lub nawet z czasów pogańskich. Kiedyś wesela obfitowały w różnorodne obrzędy i przyśpiewki, współcześnie jednak bardzo różnią się od tych organizowanych kilkadziesiąt lat temu. Dziś większość młodych par decyduje się na nowoczesne i stylowe przyjęcia organizowane według najnowszych trendów. Mimo to w Krakowie i na terenie całej Polski zachowało się kilka tradycji ślubnych, które wciąż stanowią podstawę wielu uroczystości weselnych. Podtrzymywanie wielopokoleniowych obrzędów stanowi przykład połączenia tradycji z nowoczesnością, co z pewnością spodoba się każdemu. Przeczytaj nasz wpis i dowiedz się, jakie staropolskie tradycje weselne podtrzymywane są w Krakowie i Małopolsce.
Z artykułu dowiesz się, jakie są tradycje i zwyczaje na weselach w Małopolsce:
- Dawne zwyczaje, czyli wesele po krakowsku kiedyś
- Regionalne zwyczaje i tradycje weselne w Krakowie i Małopolsce współcześnie
- Zwyczaje weselne w Małopolsce kiedyś i dziś
Dawne zwyczaje, czyli wesele po krakowsku kiedyś
Jeśli chodzi o dawne staropolskie zwyczaje ślubne w Krakowie, to jednym z nich było plecenie przez panny młode ślubnego wianka z kwiatów, które pochodziły ze specjalnie pielęgnowanych przez nie ogródków. Był on symbolem dziewictwa i czystości. Współcześnie bukiet ślubny zastępuje wianek.
Innym zwyczajem było to, że dawniej panny młody miały do ślubu mieć starą rzecz, np. stare kolczyki po babci albo łańcuszek, co miało świadczyć o szacunku do najwyższych wartości, czyli rodziny i tradycji. Co więcej, kobiety do ślubu nie szły w sukniach, tylko najczęściej w białej spódnicy i bluzce.
Kiedyś ceremonia odbywała się według określonego scenariusza, a każda postać na weselu, czyli drużbowie, świadkowie, gospodarze mieli specjalne zadania do odegrania. Przyjęcia trwały do białego rana i wypełnione były przyśpiewkami i obrzędami. Odbywało się błogosławieństwo w domu panny młodej przed ceremonią ślubną, a po powrocie z kościoła powitanie nowożeńców chlebem i solą. Około północy były oczepiny. Pannie młodej zakładano zamiast panieńskiego wianka czepiec mężatki. Bardzo często oczepinom towarzyszyło obcinanie włosów wszystkim pannom.
Regionalne zwyczaje i tradycje weselne w Krakowie i Małopolsce współcześnie
Mimo że dzisiejsze wesela znacznie różnią się od tych naszych babć, to istnieje wiele popularnych zwyczajów, kultywowanych do dziś. Oto niektóre z nich:
Błogosławieństwo młodej pary przed ślubem
Błogosławieństwo pary młodej to jeden z najpopularniejszych zwyczajów weselnych nie tylko w Krakowie czy w Małopolsce, ale w każdym regionie w Polsce. Zwyczaj ten jest silnie związany z tradycją chrześcijańską. Błogosławieństwo przed ślubem zwykle odbywa się w domu panny młodej, choć współcześnie jest znacznie większa dowolność w tym zakresie i wiele par decyduje się na nie np. w hotelu, w którym ma się odbyć przyjęcie. Zazwyczaj w błogosławieństwa biorą udział najbliżsi członkowie rodziny.
Brama weselna jako ludowy zwyczaj weselny
Brama weselna to regionalny zwyczaj weselny podtrzymywany zwłaszcza w Małopolsce. Bramy ustawia się na drodze młodych z kościoła lub USC na salę weselną. Ludzie zastawiają młodym przejazd, a dalsza droga możliwa jest dopiero po ,,wykupieniu” panny młodej od lokalnej społeczności, czyli sąsiadów lub znajomych. Najczęściej zgoda na przejazd jest opłacana butelkami weselnego alkoholu, a jeśli w bramie uczestniczą dzieci, to świadek powinien dać im słodycze.
Przywitanie pary młodej chlebem i solą
Niezależnie od regionu istnieje kilka tradycji weselnych praktykowanych w całej Polsce. Do takich z pewnością należy przywitanie pary młodej przed salą weselną chlebem i solą, a następnie pierwszy toast i rozbicie kieliszków po wódce lub szampanie. Przyjęło się uważać, że im więcej rozbitego szkła, tym więcej szczęścia będą mieli młodzi na dalszej, wspólnej drodze. Ten staropolski rytuał kultywowany jest przez kolejne pokolenia, a jego początków możemy doszukiwać się już w XVI wieku.
Przeniesienie przez próg domu weselnego
Kolejną popularną tradycją weselną w Polsce jest przenoszenie panny młodej przez próg sali weselnej. Tradycja ta jest symbolicznym nawiązaniem do zmiany stanu cywilnego.
Oczepiny – staropolskie tradycje ślubne
Oczepiny to jedna z tradycji weselnych, które przetrwały do dziś i nadal są praktykowane nie tylko w Krakowie, ale w różnych częściach Polski. Współcześnie jednak nikt już nie wkłada pannie młodej czepca ani nie obcina włosów. Dziś oczepiny wyglądają tak, że młoda rzuca welonem lub wiankiem, a pan młody muszką lub krawatem. Ci goście, którzy złapią elementy garderoby, stają się tymczasowo ,,nową” parą młodą. Oczepiny weselne, dawnej zwane czepinami, kiedyś były najważniejszym punktem każdego wesela i rozpoczynały się od przyśpiewek.
Oprócz samych oczepin współcześnie bardzo często pojawiają się zabawy weselne, takie jak test zgodności czy konkurs z krzesełkami.
Poprawiny
Wesela w Polsce bardzo często nie trwają jeden dzień a dwa. Najczęściej w niedzielę najbliżsi ponownie się spotykają na tzw. poprawinach. Co prawda są już one dużo skromniejsze, ale nie brakuje na nich jedzenia oraz tańców, niekiedy nawet pojawiają się zabawy weselne, takie jak chusteczka haftowana.
Zwyczaje weselne w Małopolsce kiedyś i dziś
Mimo że wiele zwyczajów weselnych zachowało się do dziś, chociaż w nieco zmienionej formie, to warto na koniec wspomnieć kilka słów o ,,nowych” praktykach, które niekoniecznie znane były naszym dziadkom. Jednym z nich jest fotobudka.
Zdaniem eksperta
Coraz więcej młodych par decyduje się na wynajem fotobudki na wesele. To świetny sposób na uatrakcyjnienie przyjęcia – każdy z gości może wziąć udział w mini sesji zdjęciowej i uwiecznić niepowtarzalne chwile na zdjęciach – mówi Jakub Mendyka z Twój Dzień.
Kolejnym stosunkowo ,,młodym” zwyczajem jest rezygnowanie z tradycyjnej orkiestry na rzecz DJ. Dj wodzirej weselny może puszczać bardziej różnorodną muzykę. Co więcej, dobry wodzirej, oprócz proponowania bogatego repertuaru muzycznego, jest w stanie poprowadzić zabawy weselne i zintegrować gości.